Казахское «көк» (как цвет) означает и серый, и сивый, и голубой, а иногда  даже зеленый («көк шөп») (Г. Бельгер).

көгілдір – голубоватый;

көкшіл – лазурный;

көкшілтім – синеватый;

көк күмбез – голубой небосвод;

көкбоз ат – темно-серый конь;

көкмайса – зеленая трава;

көк бұршақ – зеленый горошек;

көк жалқау – настоящий лентяй;

көк жасық – постное мясо;

көкөзек – весенний период;

көк сүт – снятое молоко;

көктайғақ – гололед;

көктас – надгробный камень;

көк тиын жоқ – ни копейки, нет ни гроша;

көк шай – зеленый чай;

көк шалғын – высокая, густая зеленая трава.

 

ақ – белый 

ақ бата – искреннее благословение;

ақ неке – законный брак;

ақ тілек – доброе пожелание;

ақ көңіл /оның көңілі ақ – добродушный;

аққа құдай жақ – правдивому бог помощник, правда всегда побеждает;

ақ жарқын – жизнерадостный;

ағынан жарылу – говорить всю правду;

ақ жол тілеу – пожелать счастливого пути.

 

қара – черный

Қара күш – мощная физическая сила;

қара жауын – ливневый дождь;

қара дауыл – сильная буря;

қара суық – бесснежный сильный холод;

қараторы – брюнет;

қаракөк – темно-синий;

ертеден қара кешке дейін – с утра  до поздней ночи;

қара ет – мясо без жира, қара кесек – мясо без жира;

қара шай – чай без молока;

қара жаяу емес – он не из простых;

қара жұмыс – физическая работа;

қара сөз – прозаическая речь.

 

сары – желтый

Сарғылт / сарғыш / сарғылттау / сарғыштау – желтоватый;

ақ сары әйел – белолицая женщина;

сары алтын – чистое золото;

сары уайым – глубокая печаль.

 

қызыл – красный 

қызыл тіл – краcноречие;

қызыл шақа – о птенцах, только что вылупленных; о новорожденных детях, қызыл шұнақ аяз – лютый мороз;

қызыл іңір – ранние сумерки;

қызыл кітап – красная книга.