Жақсы адам қырқында толады, жаман кісі қырқында солады - 

Хороший человек в 40 лет мудреет, непутевый в 40 линяет

Екі жақсы қосылса, қыл өтпейді арадан.

Екі жаман қосылса. қол кетпейді жағадан – 

Двое умных  сойдутся – водой не розольешь,

два глупца сойдутся – только шум да скандал.

Ашу ашыған у – у гнева забродивший яд.

Ашу – дұшпан, ақыл – дос – злоба – враг, разум – друг.

Ашуды ақыл жеңеді – разум возьмет верх над гневом.

Ашу үстінде ес болмас – при гневе разум покидает.

Кең болсаң, кем болмайсың – добрата не причинит вреда.

Кеңесіп пішкен тон келте болмас – семь раз отмерь, один раз отрежь.

Керек тастың ауырлығы жоқ – своя ноша не тянет, запас мешку не порча. Ештен кеш жақсы – лучше поздно, чем никогда.

Көп жасаған білмейді, көпті көрген біледі – знает не тот, кто много прожил, а тот кто много повидал (не спрашивай стартого, в спрашивай бывалого).

Көп қорқытады, терең батырады – масса страшит, глубина топит.

Көп сөз – бос сөз – многословие – пустословие.

Көпті сұрап, аздан құр қалды – запросив многое, остался без малого.

Көптің көзі көреген – от людей (народа) ничего не скроешь.

Көршің жақсы болса, алыстағы туыстан артық – хороший сосед лучше родни, живущей вдали.

Күлме досқа, келер басқа – над чужой бедой не смейся, это может случиться и с тобой.

Күншілдік болса, тыныштық жоқ – там где зависть, нет покоя. Ұлық болсаң, кішік бол – все великое просто.

Жақсы ел қамын ойлайды – хороший человек заботится об общем благе. Қайтіп кірер есігіңді қатты жаппа – не хлопай сильно дверью, в которую ты снова войдешь.

Тілі тәтті, діні қатты – слащаво говорит, а натура жестокая.

Істен қашпа, ауыр деп саспа – не убегай от дела из  - за того, что оно трудное.

Өмірдің қызығы – бала – дети – радость и смысл жизни.

Ер мойнында қыл арқан шірімес – настоящий мужчина в долгу не останется.

Балалы үй базар, баласыз үй мазар – дом с детьми базар, дом без детей – могила.

Майда сөйлеп, ірі шық – не храбрись словами, а покажи делами.

Жақсы әйел жаман еркекті адам етеді – хорошая жена помогает плохому мужчине стать уважаемым человеком.

Жақсы ит өлігін көрсетпейді – хорошая собака не покажет своего трупа, т.е. хороший человек не унизится.

Жақсы – жайсаң – избранные люди, элита.

Жақсылыққа жақсылық – әр кісінің ісі дүр, жамандыққа жақсылық – ер кісінің ісі дүр – платить добром за добро – дело каждого, платить добром за зло – дело настоящего человека.

Жақсылығың  да, жамандығың  да алдыңнан шығады – сделанное тобой и добро, и зло обернутся точно также; что посеешь, то и пожнешь.

Жақсылық жерде қалмас – сделанное добро зря не пропадет. Жақсылыққа жақсылық, жамандыққа жамандық – за добро – добром, за зло – злом; каков привет, таков ответ.

Бүйректен сирақ шығару – придираться без основания, требовать невозможного.

Парыз – долг, обязанность.

Қарызды қайтару парыз – долг платежом красен.

Сабыр етіңіз (қылыңыз) – успокойтесь.

Сабыр мен еңбек бәрін жеңбек – терпение и труд все перетрут.

Сабыр түбі – сары алтын – умение терпеть приведет к достижению цели. Сабырлы – сдержанный.

Сабырсыз – несдержанный.

Сабырлы жетер мұратқа, сабырсыз қалар ұятқа – терпеливый в конечном счете достигнет цели, нетерпеливый опозорится, не добившись цели. Сабырсыздану – проявлять несдержанность.

Сабырсыздық – нетерпеливость.

Малым – жаным садағасы, жаным – арым садағасы – душа дороже чем мое богатство, а совесть дороже моей жизни.

Садағаң кетейін – мой милый, мой родненький.

Саудада достық жоқ – торг дружбы не знает.

Айы оңынан туды – ему улыбнулось счастье.

Тууын айтпа, тұруын айт – дело не в рождении, а в жизни.

Сын түзелмей, мін түзелмейді – не ладится критика, не будут исправлены недостатки.

Көп тілегі – көл – желание народа всесильно.

Ұятсызбен  ымдаспа, бұзықпенен мұңдаспа – берегись пройдохи да бессовестного.

Үйлену оңай, үй болу қиын – жениться нетрудно, трудно создать семью. Жақсыдан шапағат, жаманнан кесепат – от доброго – добро, от злого – зло. Білікті біреуді жығады, білімді мыңды жығады – кто силен своими руками одолеет одного, кто силен своими знаниями одолеет тысячу.

Дұшпанға таба, досқа күлкі болма – пусть недруг над тобой не измывается, а друг не смеется.

Ежелгі дұшпан ел болмас – с исконным врагом мира не будет.

Ежелгі дос айнымас – старые друзья не расстаются никогда.

Жауыңды үйде күт, кегіңді түзде ал – в своем доме даже врагу своему окажи гостеприимство, а счеты своди с ним на поле боя.

Қас жоқ деме, нақ қасыңда – не говори, что у тебя нет врага, он около тебя. Дос пен қасты айыра алмайсың – ты не можешь отличить друга от врага. Елмісің, жаумысың – ты нам мирный друг или враг.

Жазмыштан озмыш жоқ – чему быть, того не миновать, от судьбы не уйдешь.

Оқу – білім бұлағы, білім – өмір шырағы – учение – источник знаний, знание – свет жизни.

Он екіде бір гүлі ашылмаған – юный, не познавший жизнь, безгрешный.

Он саусағынан өнері тамған – мастер на все руки.

Он сегіз мың ғалам – весь мир, весь земной шар.

Опасызбен дос болма, еріншекпен қос болма – не будь другом изменника нет родины.

От ауызды, орақ тілді – смелый и острый на язык.

Орамал тонға емес, жолға жарайды – из платка шубу не сшить, но он достоин быть предметом доверия и почета.

Жақсының ашуы жібек орамал кепкенше – гнев хорошего человека быстро проходит.

Отан – ана – родина – мать.

Отан оттан ыстық – родина и огня жарче. Отансыз адам – ормансыз бұлбұл – человек без родины что – соловей без леса.

Отан елдің анасы, ел – ердің анасы – родина мать народа, народ мать богатыря.

Мас адам малдан да жаман – пьяный человек хуже скотины.

Мың жаудан бір жансыз жаман – один предатель опаснее тысячи открытых врагов.

Ақылдан нақыл туады – назидание от ума.

Нақылда үлкен ақыл – в наставлении – большая мудрость.

Ер жігіт – елінің ұлы, намысының құлы -  достойный парень (мужчина) – сын своего народа и раб своей чести.

Ашу – ақылдың дұшпаны, нәпсі иманның дұшпаны – гнев – враг разума, похоть враг совести.

Не жоқ болса, сол қат – чего у нас нет, то и нужно (дефицит).

Ойында өрелік жоқ, тойда төрелік жоқ – в играх нет запрета, в праздниках нет барства.

Ойыннан өрт шығар – неуместная шутка ссору накличет.